Proverb #65
ضرب المثل شست و پنجم:
قناعت توانگر کند مرد را
Waste not, want not
این ضرب المثل شیرین در زبان فارسی از شعری که در این زمینه و با این مصرع از زبان سعدی گفته شده، بر سر زبان ها افتاده و سینه به سینه به نسل امروزی منتقل شده و به صورت یک عبارت کاربردی در میان مردم در آمده است. متن کل این شعر از زبان سعدی چنین است:
قناعت توانگر کند مرد را
خبر کن حریص جهانگرد را
قناعت سرافرازد ای مرد هوش
سر پر طمع بر نیاید ز دوش
چو کم خوردن طبیعت شد کسی را
چو سختی پیشش آید سهل گیرد
نپنداری این قول معقول نیست
چو قانع شدی سیم و سنگت یکیست
خداوند از آن بنده خرسند نیست
که راضی بقسم خداوند نیست
مفهوم کلی این ضرب المثل در این است که قناعت جزو صفات پسندیده انسانی و کاری مثبت است که می تواند باعث توانگری و افزاش نعمت و برخورداری بیشتر انسان از مواهب خدادادی شود. معادل این ضرب المثل در زبان انگلیسی عبارت ” Waste not, want not” است. در فرهنگ لغات زبان انگلیسی برای واژه waste که در این ضرب المثل بکار رفته معانی زیر بیان شده است:
waste: هدر ، افت ، قراضه ، تضییع کردن ، تفریط ، اشغال ، ضایع کردن ، صرف کردن ، زباله ، هرزدادن ، حرام کردن ، بیهوده تلف کردن ، نیازمند کردن ، بى نیرو و قوت کردن ، ازبین رفتن ، باطله ، زائد ، اتلاف، تلف کردن، هدر دادن
توجه داشته باشید که واژه want در اینجا به معنی “نیاز داشتن” و “کمبود داشتن” است. معنا و مفهوم کلی این ضرب المثل این است که: کسی که چیزی را هدر ندهد (و قناعت پیشه کند) چیزهای کمتری نیاز خواهد داشت. به عبارت دیگر جلوگیری از هدردادن و دور انداختن چیزی و یا وسیله ای باعث می شود که زمانی که به آن چیز یا وسیله نیاز مجدد داشته باشیم بتوانیم دوباره از آن استفاده کنیم و نیازی به گشتن و پیدا کردن آن نداشته باشیم.
استفاده عاقلانه شخص از منابعی که در دسترس دارد می تواند جلوی فقر را بگیرد. برای مثال هدر ندادن و استفاده درست و عاقلانه از مواد غذایی می تواند جلوی اسراف و خرید دوباره مواد غذایی را بگیرد و نیازی به اتلاف زمان و هزینه برای خرید مجدد آن نیست. این ضرب المثل در زبان انگلیسی برای اولین بار در سال ۱۷۷۲ استفاده شده و البته نسخه قدیمی تر آن در سال ۱۵۷۶ و به صورت عبارت “willful waste makes woeful want” و با همان مضمون استفاده شده است.
برای روشن شدن بیشتر معنا و مفهوم این ضرب المثل به توضیحات دیکشنری های معتبر درباره آن به همراه مثال های مربوطه توجه کنید:
Waste not, want not:
If you use a commodity or resource carefully and without extravagance, you will never be in need.
اگر با دقت، به درستی، و بدون افراط از یک کالا، وسیله، و یا منبع استفاده کنید هرگز نیازمند نخواهید بود.
Cambridge
It is said to advise someone not to waste anything, because they might need it in the future
از این عبارت در مورد هدر ندادن چیزی توسط کسی استفاده می شود، زیرا ممکن است در آینده به آن نیاز داشته باشد.
The free dictionary:
If you do not waste anything, you will always have enough.
اگر هیچ چیزی را هدر ندهید، همیشه به اندازه کافی خواهید داشت.
Collins dictionary:
If you do not use too much of something now you will have some left later when you need it.
اگر الان از چیزی بیش از حد استفاده نکنید، بعدا وقتی که به آن نیاز دارید مقداری از آن برایتان می ماند.
Dictionary.com:
If we don’t waste what we have, we’ll still have it in the future and will not lack (want) it.
اگر آنچه را که داریم هدر ندهیم هنوز هم آن را در آینده خواهیم داشت و کمبود (نیاز) آن را نخواهیم داشت.
Macmillan dictionary:
It is used for saying that people who do not waste things always have enough
از این عبارت زمانی استفاده می شود که بخواهیم بگوییم کسانی که چیزی را هدر ندهند همیشه آنها را به اندازه کافی خواهند داشت.
مثال:
Try to save the fabric scraps left over from your sewing projects; you can use them later to make something else. Waste not, want not.
سعی کنید باقیمانده نخ مورد استفاده در پروژه های خیاطی را برای خود نگه دارید. شما می توانید بعدا از آنها برای کار دیگری استفاده کنید. قناعت توانگر کند مرد را.
I never let my leftovers spoil in the refrigerator but I try to eat them on time, because Waste not, want not”.
من هیچوقت نمیزارم باقیمانده غذا در یخچال خراب بشه و سعی می کنم آن را به موقع بخورم، زیرا (از قدیم گفتن) قناعت توانگر کند مرد را.
A nation that prides itself on its ‘waste not, want not’ thrift and helps the environment.
ملتی که به خود افتخار می کند و “قناعت توانگر کند مرد را” را برای خود سرمشق قرار می دهد می تواند صرفه جویی کند و به محیط زیست خود کمک کند.
…………………………………………………………………………………………………
برای دیدن پست های مشابه و ضرب المثل های بیشتر، اینجا را کلیک کند.
و برای خواندن اصطلاحات کاربردی زبان انگلیسی اینجا را کلیک کنید.