ضرب المثل “تا سه نشه بازی نشه” زمانی به کار می رود که کسی در بار اول و دوم در کاری ناکام بوده و می خواهد برای سومین بار شانس خود را امتحان کند و می گویند در سومین بار موفق خواهد شد. در زبان فارسی سومین مرحله و یا سومین باری که کاری توسط کسی انجام می شود انرژی مثبت زیادی پشت سر آن وجود دارد و انتظار می رود که کار انجام شده در مرحله سوم با موفقیت و پیروزی همراه باشد. این کار می تواند یک تجربه کاری جدید، ورزش، معامله، ازدواج، و یا هر تجربه دیگری را شامل گردد.
به عبارت دیگر در زبان فارسی باور عمومی بر این است که شخص ناکام در هر زمینه ای، در صورت تلاش مجدد و رفع اشتباهات قبلی به موفقیت می رسد. رسیدن به موفقیت در گام سوم می تواند ریشه در باورهای مذهبی و فرهنگی مردم و یا شاید هم ریشه در تجربیات گذشته داشته باشد.
معادل ضرب المثل فارسی “تا سه نشه بازی نشه” در زبان انگلیسی بریتانیایی عبارت “Third time lucky” و در زبان انگلیسی آمریکایی عبارت “Third time is the charm” است
Proverb #62
ضرب المثل شست و دوم:
تا سه نشه بازی نشه
Third time lucky (Br)
The third time is the charm (US)
جالب اینجاست که در زبان انگلیسی نیز چنین باور و اعتقادی در مورد موفقیت در گام سوم وجود دارد و عامه مردم چنین دیدگاهی دارند. در زبان انگلیس چنین مفهومی را با عبارت ” Third time lucky” و یا “Third time is the charm” بیان می کنند و دقیقا معادل این ضرب المثل می باشد که در آن لغت ” lucky” به معنی شانس، بخت، و اقبال، و لغت ” charm” به معنی افسون ، طلسم ، فریبندگى ، دلربایى ، و سحر می باشد. نکته مهم و قابل توجه در این است که از دوعبارت فوق، عبارت اول (Third time lucky) در انگلیسی بریتانیایی (بریتیش) و عبارت دیگر (Third time is the charm) در انگلیسی آمریکایی استفاده می شود. بنابراین:
The third time’s the charm (mostly US)
Third time (‘s) lucky (often in Br)
به نظر می رسد که شاعر انگلیسی خانم الیزابت برت براونینگ (Elizabeth Barrett Browning) ضرب المثل”Third time lucky” را برای اولین بار در نامه ای که برای نام آقای هورن “R. H. Horne” (شاعر انگلیسی دیگر) می نویسد، استفاده کرده است. همچنین این ضرب المثل در سال ۱۸۶۲ از زبان الکساندر هیسلاپ “Alexander Hislop” (وزیر کلیسای آزاد اسکاتلند) نیز نقل شده است.
با توجه به مطالب فوق در مورد معانی بکار رفته برای این ضرب المثل، و برای درک بیشتر این ضرب المثل، به توضیحات بکار رفته برای آن در فرهنگ های لغات معتبر انگلیسی می پردازیم:
Third time lucky
Third time is the charm
Oxford:
It is used to express the hope that, after twice failing to accomplish something, one may succeed in the third attempt.
قابل استفاده در انگلیسی بریتانیایی – از این عبارت برای ابراز امیدواری پس از دو بار ناکامی در رسیدن به چیزی استفاده می شود که شاید در تلاش سوم بتواند موفق باشد.
Merriam-Webster:
It is used to say that two efforts at something have already failed but perhaps the third will be successful
قابل استفاده در انگلیسی بریتانیایی – از این عبارت برای بیان شکست دو تلاشی که برای چیزی صورت گرفته استفاده می شود. اما ممکن است سومین بار با موفقیت همراه باشد.
Macmillan dictionary:
You say this when someone is successful the third time that they try something after they failed the first two times
شما زمانی این عبارت را استفاده می کنید که می خواهید بگویید که فرد پس از دوبار تلاش ناموفق درباره کاری، در سومین تلاش خود با موفقیت مواجه خواهد شد.
……………………………………………………………………………………